KITAB FARA'ID AL-QUR'AN

Karya Tafsir Al-Qur’an Berbahasa Melayu Abad Ke-19

  • Arivaie Rahman uin sunan kalijaga yogyakarta
  • Sri Erdawati STAI Auliaurrasyidin Tembilahan
Keywords: Aceh, Fara’id Al-Qur’an, Jam'u Jawami' Al-Musannafat, Malay, Qur’anic Exegesis

Abstract

Abstract:

This article discusses the book of Fara’id Al-Qur’an in the book Jam'u Jawami' al-Musannafat, a work of interpretation in Malay from Aceh. This research confirms that there was the stagnation in the production of the Malay Quranic exegesis texts in the early period. Although the manuscript contains a few pages only, the presence of the Fara’id Al-Qur’an has succeeded in generating the productivity of the Qur’anic exegesis at the end of the 17th to the 19th centuries. The text was positioned more as the text of inheritance jurisprudence (fiqh waris) than that of the Qur’anic exegesis independently. The author is anonymous, but to be certain was a scholar whose position was very important in the Sultanate of Aceh. The Reference of Fara’id Al-Qur’an exegesis cannot be determined and has a difference with the text of Tarjuman al-Mustafid and al-Jalalain. This study corrects the mistakes of the previous research stating that the Fara’id Al-Qur’an only interpreted Surah an-Nisa'/4: 11-12, whereas the interpretation of the 176 verse is also included in the book.

 

Downloads

Download data is not yet available.

References

‘Abdullah al-Asyu,. t.th. “Syifa’al-Qulub”. dalam Jam?u Jawami? al-Mu?annafat, Isma’ul bin ‘Abd al-Mu?alib al-Asyu, ed. Semarang: Maktabah wa Ma?ba’ah Sumber Keluarga.

Azra, Azyumardi. 2004. Jaringan Ulama Timur Tengah Dan Kepulauan Nusantara Abad XVII Dan XVIII: Akar Pembaharuan Islam Indonesia. Jakarta: Kencana.

Al-Baihaqu, Ahmad ibn al-Husayn. 1424. As-Sunan al-Kubra, vol.6. Bairut: Dar al-Kutub al-?Ilmiyah.

Al-Bantanu, Muhammad ibn Umar Nawawi. 1417. Mirah Labud li Kasyf Ma?na alQur’an al-Majud. Bairut: Dar al -Kutub al-Ilmiyah.

Bruinessen, Martin van. 1999. Kitab Kuning, Pesantren, dan Tarekat: Tradisi-tradisi Islam di Indonesia, Bandung: Mizan.

Burhanuddin, Jajat. 2012. Ulama dan Kekuasaan: Pergumulan Elite Muslim dalam Sejarah Indonesia. Cet. 1. Bandung: Mizan.

Al-Darimu, ?Abdullah ibn?Abd al-Rahman. 1412. Sunan Ad-Darimu, vol.1. Arab Saudi: Dar al-Mughnu.

Al-Daruqu?nu, Abu Hasan ?Alu ibn?Umar. 1424. Sunan Ad-Daruqu?nu, vol.5. Beirut: Muassasah al-Risalah.

Erawadi. t.th. Akar Tradisi Integrasi Pengetahuan Dalam Naskah Klasik Islam Nusantara. Conference Proceedings, Annual International Conference on Islamic Studies (AICIS XII).

“Fara’i? Al-Qur’an”. t.th. dalam Jam?u Jawami? al-Mu?annafat, Isma?ul ibn ?Abd al-Mu?alub al-Asyu. Semarang: Maktabah wa Ma?ba?ah Sumber Keluarga.

Feneer, R. Michael. 1998. “Notes Towards the History of Qur’anic Exegesis in Southeast Asia.”Studia Islamika: Indonesian Journal for Islamic Studies 5(3).

Gusmian, Islah. 2013. Khazanah Tafsir Indonesia: Dari Hermeneutika Hingga Ideologi. Yogyakarta: LKiS.

Hurgronje, C. Snouck. 1893. The Achehnese. Leiden: Brill.

Ichwan, Moch Nur. 2002. “Literatur Tafsir Qur’an Melayu-Jawi di Indonesia: Relasi

Kuasa, Pergeseran dan Kematian”. Visi Islam, 1(1): 13–29.

Isma?ul al-Asyu, ibn ?Abd al-Mu?alub. t.th. Jam?u Jawami? al-Mu?annafat. Semarang: Maktabah wa Ma?ba?ah Sumber Keluarga.

Jalal ad-Dun al-Asyu. t.th. “Hidayat Al-Awam Pada Menyatakan Perintah Agama Islam”. dalam Jam?u Jawami? al-Mu?annafat. Isma?ul ibn ?Abd al-Mu?alub al-Asyu, ed. Semarang: Maktabah wa Ma?ba?ah Sumber Keluarga.

Johns, Anthony H. 2006. “Tafsir Al-Qur’an di Dunia Indonesia-Melayu: Sebuah Penelitian Awal”. Jurnal Studi Al-Qur’an 1(3).

______. 1984. “Islamic in the Malay world: An Exploratory Survey with Some Reference to Qur’anic Exegesis”. dalam Islam in Asia, ii, Southeast and East Asia. R. Israeli, ed. Jarussalem: Hebrew University Press.

______. 1998a. “Qur’anic Exegesis in the Malay world: In Search of a Profile”. Dalam Approaches to the History of Interpretation of the Qur’an. Andrew Rippin, ed. Oxford: Clarendom Press.

______. 1998b. “The Qur’an in the Malay World: Reflection on Abd al-Ra’uf of Singke (1615-1693)”journal of Islamic Studies 9 (2)

Al-Kedahu, Muhammad Said. 1391. Tafsir Nur Al-Ihsan. Maktabah wa Ma?ba?ah Muhammad al-Nahdi wa Awladih.

Al-Khazin, ‘Ala ad-Dun ?Alu ibn Muhammad. 1415. Lubab at-Ta?wul fu Ma’anu at-Tanzul, vol.1. Bairut: Dar al-Kutub al-Ilmiyah.

Al-Naysaburu, Abu ?Abdullah al-Hakum Muhammad ibn ?Abdullah. 1411. Mustadrak ‘ala ?a?u?ain, vol.4. Bairut: Daral-Kutub al-?Ilmiyah.

Nurtawab, Ervan. 2009. Tafsir Al-Qur’an Nusantara Tempo Doeloe. Jakarta: Ushul Press.

Rahman, Arivaie. 2018. “Tafsir Tarjuman al-Mustafid Karya ‘Abd al-Rauf alFanshuri: Diskursus Biografi, Kontestasi Politis-Teologis dan Metodologi Tafsir”. MIQOT: Jurnal Ilmu-Ilmu Keislaman 42(1): 1.

______. 2019. “Literatur Tafsir Al-Qur’an Dalam Bahasa Melayu-Jawi”.Jurnal Suhuf 12(1).

______. Munzir Hitami, and Zikri Darussamin. 2018. “Tafsir Melayu: Mengenal Tafsir Nur al-Ihsan Karya Syekh Muhammad Sa’id al-Qadhi”. Jurnal Ushuluddin 26(1): 1.

Riddell, Peter G.1984. Abd Al-Ra’uf al-Singkil’s Tarjuman al-Mustafid: A Critical Study His Treatment of Juz 16. Australian National University.

______. 1989a. “Earliest Qur’anic Exegetical Activity in the Malay-Speaking States”. Archipel 38.

______. 1989b. Transferring a Tradition: ‘Abd al-Ra’uf al-Sinkili’s Rendering into Malay of the Jalalyn Commentary. Berkeley: Centers for South and Southeast Asia Studies University of California at Berkeley.

______. 2001. Islam and the Malay-Indonesian World: Transmission and Responses. London: Hurst & Company.

______. 2009. “Menerjemahkan Al-Qur’an ke dalam Bahasa-Bahasa di Indonesia”. dalam Sadur Sejarah Terjemahan di Indonesia dan Malaysia. Henri

Chambert-Loir, ed. Jakarta: Gramedia. Rohmana, Jajang A.2014. Sejarah Tafsir Al-Qur’an di Tatar Sunda. Bandung: Mujahid Press.

Ronkel, Van. t.th. Account of Six Malay Manuscripts of the Cambridge University Library.

Al-Sinkilu, ?Abd al-Ra?uf al-Jawu al-Fan?uru. 1951. Tarjuman Al-Mustafud. Singapura: Maktabah wa Ma?ba?ah Sulaiman Mar’u.

______. t.th. “Mawa’i? al-Badi’ah”. dalam Jam?u Jawami? Al-Mu?annafat. Isma?ul ibn?Abd al-Mu?alub al-Asyu, ed. Semarang: Maktabah wa Ma?ba?ah Sumber Keluarga.

Al-Suyu?u, ?Abdal-Rahman ibn Abu Bakar. t.th. ad-Durr al-Man?ur fu Tafsur bi alMa’?ur, vol.2. Bairut: Dar al-Fikr.

Sya’ban, A. Ginanjar. 2017. Mahakarya Islam Nusantara: Kitab, Naskah, Manuskrip, Dan Korespondensi Ulama Nusantara. Ciputat, Tangerang: Pustaka Compass.

Al-Syaukanu, Muhammad ibn?Alu. 1414. Fath Al-Qadur, vol.1. Bairut: Dar al-Kalam al-?ayyib.

Zain al-Asyu, Muhamad. “Talkhus al-Falah fu Bayan Hukm a?-?alaq wa an-Nikah”. dalam Jam?u Jawami? al-Mu?annafat, Isma?ul ibn ?Abd al-Mu?alub al-Asyu, Semarang: Maktabah wa Ma?ba?ah Sumber Keluarga.

______. 1346. Al-Kiram fu Bayan Niyat fu Takburat al-Ihram. Mesir: Mu??afa al-Babi al-Halabi wa Awladih.

Zuhdi, M. Nurdin. 2014. Pasar Raya Tafsir Indonesia: Dari Kontestasi Metodologi Hingga Kontekstualisasi. Yogyakarta: Kaukaba Dipantara

Published
2020-06-22
How to Cite
Rahman, A., & Erdawati, S. (2020). KITAB FARA’ID AL-QUR’AN. SUHUF, 13(1), 1-26. https://doi.org/10.22548/shf.v13i1.507
Section
Articles